Monday, December 4, 2006

ХАР ХАЙРЦАГ БА ЁС СУРТАХУУН

Энгийн нэг тємєр хайрцагнаас ялгаатай нь миний хар хайрцаг ёс суртахууны ойлготыг агуулж чаддаг. Хэдийгээр яг юуг ёс суртахуун гэх вэ гэдэг дээр олон хvн, олон ойлголт гаргаж маргаж болох ч гэсэн миний “хар хайрцагны ёс суртахуун” гэдэг бол тvvний бидэнд vзvvлж байгаа тохиолдлын ерєнхий гаралтад олонхийн єгсєн vнэлэмж юм. Нэгэн тєрлийн олон хар хайрцаг байна гэж тєсєєлье. Нэгэн тєрлийн нєлєєлєлд бvгд нэг хариу vзvvлэхгvй ч гэсэн ерєнхийдєє гаралтын хандлага нь нэг зvй тогтолтой байна. Харин гаралт нь энэ зvй тогтолоос гажиж байгаа хар хайрцаг бол ёс суртахуунгvй хар хайрцаг юм. Єєрєєр хэлбэл, бусад бvх хар хайрцаг, єєрийн тодорхойлолтын дагуу vvргээ гvйцэтгэж, гаралт нь хvмvvст жишиг болсон байхад ихэнхдээ гаж буруу гаралт єгдєг хар хайрцагийг хvмvvс ёс суртахуунгvй гэж vнэлж байна гэсэн vг.

Тэгвэл ёс суртахуунгvй хар хайрцагийг яах вэ? Хамгийн гол нь харилцахгvй байх. Хар хайрцагтай харилцахгvй бол тэр хар хайрцагныхаа утгыг алдана. Хэрэв тэр хувийн компаний менежер бол тэр компанитай тvншлэхгvй байя. Хэрвээ тэр тєрийн байгууллага бол шат давж асуудлаа тавья. Хэрвээ тэр УИХ-ын гишvvн бол тэр хvнийг дахин сонгохгvй байя. Ингэвэл гэсэн хар хайрцагнууд жаахан ч єєрийн тодорхойлолтондоо багтаж, vvргээ гvйцэтгэдэг болгоно. Гэтэл амьдралд тэр хар хайрцагийг vгvйсгэж болохгvй байвал яах вэ? Энэ тохиолдолд эргэх холбооны зарчим ажилладаг байх хэрэгтэй. Єєрєєр хэлбэл, хар хайрцаг єєрєє ёс суртахууны хэм хэмжээтэй, тvvнийгээ єєрийн эргэх холбоогоороо хянаж байдаг, хэрэв зєрчвєл єєрєє санаачлан vvргээсээ татгалздаг байх ёстой юм.. Энэ бол дэлхийд нилээд тvгээмэл байдаг боловч манай улсад тохиолддоггvй. Монголчууд сайн, ухаалаг, боловсролтойдоо тэр биш ээ. Энэ бол монголчуудын бахархах онцлог биш, харин ч ийм байдаггvйд ичих ёстой зvйл юм. Яагаад гэвэл эргэх холбоогvй хар хайрцаг бол жолоогvй машинтай адилхан юм. Энэ хар хайрцагны тухай яриа бол зєвхєн хvн, хvмvvст хамааралтай биш, байгууллага ч гэсэн єєрийгєє хянаж, vнэлж, татан буулгаж болох юм. Жишээ нь: Нийгэмд хуримтлагдсан, олонд ил байдаг, хvмvvсийг бухимдуулдаг асуудлуудад тєрийн эрх баригчид анхаарлаа хандуулахыг хvсэхгvй байгаа бол тухайн хариуцсан хvмvvс, байгууллагууд єєрєє санаачлагаараа огцогч байх нь ёс суртахууны хэм хэмжээ болж байх ёстой юм.

1 comment:

Nana said...

chinii zuv, setgelzui, yos surtahuunii huvid iluu hamaarah asuudal hedii ch Adam smithiin onol end ch bas zarchmiin huvid tustei bh, huviin companii manager,turiin tushee ali ni ch bsan buhel buten heg systemiig tuluulj bgaa gedgee oilgohgui bh ni haramsaltai sanagddag, uneheer huvi hunees bolj system gajuuddag ni haramsaltai.