Monday, December 4, 2006

ХАР ХАЙРЦАГ БА АРДЧИЛСАН ЗАРЧИМ

Манай бараг бvх улс тєрчид “хvн тєрєлхтєн ардчилалаас илvv сайн засаглал бодож олоогvй байна” гэж хэлсэн нэгэн ухаантны vгийг давтах дуртай. Магадгvй, ардчилалын тухай дуугарч байх нь тэдний хоолоо олж идэх зэвсэг ч юм билvv. Харин “хvн бvр тэгш эрхтэй, хэн нэгнээс илvv ч vгvй дутуу ч vгvй нэг санал єгєх эрхтэй” гэдэг зарчим нь хамгийн энгийн, тэгсэн мєртлєє хамгийн тулгуур зарчим юм. Хэдийгээр Балдан гуай бид хоёр нас, амьдралын туршлагаараа єдєр шєнє шиг, бас хоюулаа хоёр єєр зvйлд итгэж, vзэл суртал зєрдєг, хєрєнгє чинээ, угсаа язгуур ч бас єєр гэлээ сонгуульд бид адилхан л нэг нэг хуудсан дээр єєр єєрийн бодлоо гаргадаг. Бидний санал бол бидний vнэлэмж бидний ирээдvйн сонголт юм.

Монголд хvмvvсийг ташуурдан 100 хувь оролцуулдаг “ардчилсан” сонгуулийн системээс саяхан салсан. Гэхдээ ардчилсан сонгууль явуулж суралгvй єдий хvрлээ. Хvн бvр хvн болсныхоо эрхийг эдэлж єєрийн vзэл бодлоо илэрхийлэн, сонгуульд оролцохгvй байхад ийм “ардчилсан” нэртэй хэлбэрдсэн сонгууль явуулах хэрэг байдаг юм болов уу. Гэтэл хэрэг байдаг юм байна. Хэн нь, яаж луйвардаж байгаа нь єєр асуудал боловч, ийм сонгууль явуулах нь тооноос чанарын єєрчлєлт хийх гэсэн олон тvмний хvсэл байдаг юм байна. Сvvлийн vед сонгуулийн ирц улам бvр муудаж байгаа нь хvмvvсийн улс тєрийг сонирхох сонирхол багассантай холбоотой гэж зарим хvн vздэг. Харин миний бодлоор, єєрсдийнх нь хийсэн сонголт /оролт/, сонгогдсон хvмvvстэй /гаралт/-тай зєрчилдсєнєєс болсон болов уу. Єєрєєр хэлбэл, сонгууль єєрєє хvмvvсийн итгэлийг эвдэж, дахин сонгуульд оролцох урмыг хугалж байна гэсэн vг. Vvний шалтгаан нь мэдээж, сонгуулийн гаж тогтолцоо ба сонгуулийн луйвар.

No comments: